Zwijak kablowy


Zwijak wz.24

Do zwijania i rozwijania kabla z bębnów służył zwijak kablowy. Do bębnów typu B były to zwijaki wz.24 i wz. 38 o podobnej konstrukcji. Wykonane były z żelaznej blachy oraz drewna i składały się z ramy i ośki z korbką. Żelazna rama posiadała drewniany chwyt do trzymania zwijaka w ręku, dwa łożyska do osadzenia osi, dwa podłużne wycięcia do mocowania zwijaka na pasie i hamulec w kształcie płaskiej sprężyny. Do obu boków ramy mocowane były spinane razem paski, służące do zawieszania zwijaka przez ramię lub na szyi. Ośkę zwijaka stanowił pręt metalowy o kwadratowym przekroju, odpowiednim do kształtu otworów w bębnie. Na obu końcach ośka posiadała wycięcia o przekroju okrągłym, umożliwiające obracanie się ośki w łożyskach ramy. Łożysko składało się z dolnej nieruchomej szczęki z mosiężną panewką i górnej, ruchomej szczęki, pozwalającej na wyjmowanie osi z łożyska. Do umocowania górnej szczęki w stanie zamkniętym służyła zapadka ze sprężynką. Do ośki była przytwierdzona ruchoma korbka ze sprężynowym urządzeniem, które przy naciśnięciu rączki korbki w kierunku do ośki pozwalało na obrót rączki do położenia równoległego lub pionowego do ścianki ramy zwijaka. W położeniu równoległym korbka znajdowała się podczas magazynowania lub przewozu zwijaka. W tej pozycji metalowy trzpień wystający z korbki blokował obracanie się bębna.

Zwijak wz.38

Przy rozwijaniu kabla zwijak zawieszało się luźno przez ramię lub niosło w ręku. Kciukiem prawej reki obsługiwało się hamulec, którym można było zatrzymać zbyt szybko obracający się bęben. Podczas zwijania zwijak z bębnem był przewieszony na szyi za pomocą pasków i umocowany na pasie głównym opiętym wokół bioder, w tym przypadku żołnierz nie nosił ładownicy z prawej strony. Prawą ręką obracało się korbką zwijaka, a lewą kierowało się kabel dla należytego układania zwojów na bębnie. Korbka tak przy zwijaniu, jak i rozwijaniu ustawiona była rączką pod kątem prostym do ścianki zwijaka. Zwijak wz.38 wyposażony był w zacisk, który umożliwiał podłączenie telefonu bezpośrednio do końcówki kabla podłączonej do zacisku na bębnie. Umożliwiało to szybsze włącznie się w rozwijaną linię telefoniczną. W starszych zwijakach, aby to zrobić, trzeba było podłączać się do przewodu wystającego z bębna. Zwijak wz.24 ważył około 2 kg. Do rozwijania i zwijania kabla z bębnów typu B opracowano też rozwijak wozowy wz.36, który był na wyposażeniu np. wozów telefonicznych kawalerii. Ośka, na której zamocowany był bęben, napędzana była korbą przez przekładnię zębatą.

Samochody telefoniczne wyposażone były w zwijak wz.38 z prowadnicą do bębnów typu A. Umożliwiał on zwijanie i rozwijanie linii telefonicznych w czasie jazdy. Zbudowany był z rurek stalowych. Korbka napędzała bezpośrednio śrubę prowadzącą, która przesuwała prowadnicę układającą równo przewód podczas zwijania. Równocześnie korbka przez przekładnię zębatą i łańcuch obracała ośką bębna.

Zwijak wz.38

Do zwijania i rozwijania kabla z bębnów typu A poza samochodem służył zwijak wz.37. Rama zwijaka wykonana była z rurek metalowych o średnicy 18 mm. Wyposażono ją w szelki oraz poduszki do przenoszenia na plecach. Zwijak był wyposażony w konsolkę, na której umieszczone były dwa łożyska do osadzenia ośki bębna z korbką oraz hamulec dźwigniowy.

Zwijak wz.37 w stanie złożonym


Źródło: Wielki leksykon uzbrojenia. TOM 65. Pomocnicze środki łączności. Piotr Krzysztofik